Khuông nhạc, Khóa nhạc và Dòng phụ

Trong âm nhạc, khuông nhạc (staff) là hệ thống gồm 5 dòng kẻ ngang song song và 4 khe (khoảng trống) nằm xen kẽ giữa các dòng. Đây là nơi các nốt nhạc được đặt để xác định cao độ (nốt cao hay thấp). Khi bạn nhìn vào bản nhạc, phần có các dòng kẻ chính là khuông nhạc – giống như chiếc “bản đồ” để dẫn đường cho nốt nhạc.

Để xác định chính xác mỗi nốt nằm ở đâu và có cao độ thế nào, chúng ta cần đến khóa nhạc (clef). Có nhiều loại khóa, nhưng phổ biến nhất là hai loại:

• Khóa Sol (Treble Clef): thường được dùng cho các nhạc cụ chơi nốt cao như piano tay phải, violin, sáo, giọng nữ…
• Khóa Fa (Bass Clef): thường dùng cho các nhạc cụ chơi nốt trầm như piano tay trái, cello, contrabass, giọng nam trầm…

Mỗi khóa nhạc sẽ cho ta biết dòng kẻ nào tương ứng với nốt gì. Ví dụ, trong khóa Sol, dòng thứ hai từ dưới lên là nốt G (Sol). Còn trong khóa Fa, dòng thứ tư từ dưới lên là nốt F (Fa).

Ngoài ra, khi một nốt quá cao hoặc quá thấp để nằm trên khuông nhạc 5 dòng, chúng ta sẽ thêm dòng phụ (ledger lines). Đây là những dòng kẻ ngắn được vẽ thêm phía trên hoặc dưới khuông để chứa nốt ngoài phạm vi thông thường. Ví dụ: nốt Middle C (nốt Đô trung) sẽ nằm trên dòng phụ đầu tiên bên dưới khóa Sol, hoặc dòng phụ đầu tiên bên trên khóa Fa.

Hiểu được khuông nhạc, khóa nhạc và dòng phụ chính là bước đầu tiên để bạn có thể đọc được bản nhạc và chơi được bất kỳ giai điệu nào.